Over luchtfilters..
Ademnood?
De montage van een sportluchtfilter is een goedkope manier om vermogenswinst te boeken. Verwacht echter niet dat je met een ‘luchtiger’ filter meteen het asfalt aan stukken trekt, want daar heb je echt iets meer voor nodig dan alleen meer lucht. Autofabrikanten moeten op de kleintjes letten. Om te beginnen moet de kostprijs van een auto laag worden gehouden om tot een scherpe verkoopprijs te kunnen komen. Enkele honderden euro's aan extra produktiekosten kunnen voor de koper een duizenden euro's hogere aankoopprijs tot gevolg hebben. Vergeet niet dat zowel de fabrikant, de importeur als de dealer wat willen verdienen en de fiscus nog meer opeist. Voor de fabrikant is er ook nog een andere reden om de kosten zo laag mogelijk te houden. Op één auto maakt het inderdaad weinig uit of je nu een onderdeel van vijf euro of van een tientje monteert, maar als je per jaar 300.000 auto’s maakt, betekent dat wel een verschil van anderhalf miljoen. Telt best lekker aan, of niet soms?
Zoekgeraakte paarden
Luchtfilters zijn onderdelen waar de fabrikant wat op kan verdienen. Meestal gaat het hierbij om papieren filterelementen of schuimfilters. Ze laten vaak net te weinig lucht door en dat kost een paar procentjes vermogen. De gemiddelde automobilist zal van die paar zoekgeraakte paarden geen minuut slechter slapen. Wanneer je wel eens op een mooie zondagmiddag door het land rijdt, begrijp je ook wel waarom. Dat de standaardfilters na verloop van tijd moeten worden vervangen omdat ze dichtslibben, ziet de autobranche ook al niet als een nadeel. Het is een makkelijk klusje: luchtfilterbak losmaken, oud filterelement eruit, nieuw element erin, bak dicht en klaar is Kees. Op zo’n vervangingsfilter zit bovendien meer winst dan op een monteur die al gauw tien minuten tot een kwartier bezig is met het schoonmaken en in-oliën van een uitwasbaar filter.
Speciale olie
Sportluchtfilters zijn altijd uitwasbaar. Dat is te danken aan het gebruikte materiaal: foam (schuimrubber) of fijn gaas, meestal van katoenweefsel, soms van synthetisch materiaal. Bij oudere auto’s vind je nog wel eens stalen gaasfilters. Het foam-filter bestaat uit meerdere lagen. Elk van deze lagen vangt bepaalde stof- en vuildeeltjes op. Sommige filters hebben tijdens de fabricage een speciale behandeling ondergaan, waardoor stof en vuil gemakkelijk op de foamlaag blijven kleven.
Er zijn ook filters die af en toe moeten worden gereinigd met een speciale olie om dat effect te bereiken. Onder de foam-lagen zit een stuk gaas van metaal of kunststof, dat het filter vormvast maakt. Een kunststof pakking-rand voorkomt dat er lucht binnenkomt die niet is gefilterd. Dat laatste moet namelijk worden vermeden. Zelfs een zeer forse rijstijl kan wat betreft slijtage-effect niet op tegen de schurende werking van een paar zandkorreltjes.
Zo’n afdichtrand vind je ook bij sportluchtfilters bestaande uit in harmonicavorm gevouwen synthetisch weesel of katoenen gaas. Dat gaas is zeer fjn en hooguit enkele millimeters dik. Om te voorkomen dat fijne vuildeeltjes toch een weg vinden, wordt het filter doordrenkt met een speciale olie, die het gaas kleverig maakt. Daardoor blijft het vuil er in hangen. Je kent toch die ouderwetse vliegenvangers?
Werking
De hoeveelheid brandbaar gas die er in de cilinders komt, wordt niet beperkt door de carburateurs of door het injectiesysteem. Je kunt de benzine bij wijze van spreken met liters tegelijk naar binnen spuiten, maar daar krijg je eerder minder dan meer vermogen van. Een betere cilindervulling bereik je door meer lucht aan te voeren. Bij de meeste auto’s liggen de verhoudingen tussen benzine en lucht tussen de 1:7 en 1:17. De laatste jaren is bij het luchtaandeel steeds groter geworden. Zo zitten de meeste katalysator-motoren rond de 1:14.
Zoals reeds gezegd, hebben veel auto’s affabriek een filter dat wat betreft luchtdoorvoer niet het onderste uit de kan haalt. Sportluchtfilters steken in dit opzicht beter af. Ze laten meer lucht door zonder dat dit ten koste gaat van de filtering, met als resultaat een betere cilindervulling en dus meer vermogen.
Foamfilters hebben vaak iets meer weerstand dan gaasfilters. Wat betreft deze laatsten heeft met name K&N een zeer goede reputatie. Bij sommige auto’s moet zelfs een mengselverhouding worden aangepast om de motor niet te arm te laten lopen, iets wat trouwens ook bij andere filters kan voorkomen. Daar staat tegenover dan K&N-filters een flink stuk duurder zijn dan die van andere merken.
Afhankelijk van auto
Het is onmogelijk om voor ieder merk en type sportluchtfilter beloften te doen voor wat betreft de vermogenstoename. Die toename is namelijk ook sterk afhankelijk van de auto. Soms mag je de handen dichtknijpen wanneer je twee procent meer uit de motor perst, zeker wanneer origineel al een goed filter is gebruikt. Er zijn echter ook auto’s die met een ander filtertje opeens vijf tot zes procent meer vermogen leveren. Dat is niet alleen afhankelijk van merk en type auto en het gebruikte filter. Wanneer je motor al een flinke boodschap heeft gedaan en de carburateurs ook niet in al te beste conditie verkeren, is een ander luchtfilter weggegooid geld. Zelfs bij een goed werkend sportluchtfilter zul je niet meteen het gevoel krijgen dat er een compleet andere motor onder de kap ligt. Daarvoor is een vermogenswinst van twee tot zes procent echt een beetje te weinig. Om het verschil echt goed aan te kunnen tonen ben je aangewezen op de testbank. Misschien zal ook je brandstofverbruik ietsje dalen, maar dat gebeurt alleen wanneer je gaspedaal meerdere standen heeft.
Mocht bij jouw auto een sportluchtfilter geen enkel effect hebben, dan hoeft dat niet aan het filter of aan de conditie van de motor te liggen. Bij sommige auto’s is de doorlaatopening van het luchtfilter naar de carburateur(s) of het injectiesysteem zo klein dat er helemaal geen extra lucht door kan. Soms valt er met een beetje handigheid nog wel eens iets aan te passen, maar wanneer zo’n operatie echt duur wordt, wegen de kosten niet op tegen de kleine vermogenswinst.
Vormen en maten
Voor veel auto’s zijn sportluchtfilters te koop die in plaats komen van het originele filterpatroon. Ze hebben precies dezelfde maten, alleen het materiaal is anders. De montage is een kwestie van enkele minuten.
Er zijn ook filters die het originele filterhuis vervangen. Ze worden onder andere geleverd door RamAir en Pipercross. De montagepunten zijn gelijk aan die van het originele filterhuis, zodat je ook hier geen montageproblemen te verwachten hebt. Voordeel van deze filters is een nog grotere doorlaatcapaciteit, omdat ze zowel aan de voorkant als aan de zijkanten lucht doorlaten.
Een andere mogelijkheid zijn universeelfilters. Ze worden op de aanzuigbuis van de injectie of de carburateurs gemonteerd. Een voordeel is de korte weg die de lucht af moet leggen. Hou er rekening mee dat je wel de aansluiting van de carterventilatie kwijt bent. Dat kun je oplossen door de betreffende slang in te korten en er een carterventilatiefilter op te zetten. Ziet er nog goed uit ook!
Hetzelfde probleem heb je bij carburateurs met open inlaattrechters. Ook dan moet je een oplossing voor de carterventilatie zoeken. Het is trouwens niet aan te raden om met trechters zonder filter te rijden. Je motor zuigt dan beter dan de beste stofzuiger. Het gebruik van ‘trechterfilters’ (Jamex noemt ze ‘Power Socks’) voorkomt onnodige slijtage. Met hun felle kleurtje maken ze het ook nog mooier onder de motorkap.
Onderhoud
Sportluchtfilters moet je af en toe reinigen met een speciale reinigingsolie. Volledig ‘olieloos’ werken onder meer Weitec-filters, die van volledig synthetisch materiaal zijn gemaakt. Je kunt deze bovendien schoonmaken onder de waterkraan, een speciale vloeistof is niet nodig.
Hoe vaak filters moeten worden schoongemaakt hangt af van het gebruikte materiaal en de rij-omstandigheden. Foam-filters hebben meer ‘opslagcapaciteit’ dan gaasfilters, soms wel twee tot drie keer zo veel. Daar staat tegenover dat ze meestal iets minder efficiënt zijn, ze laten deeltjes door die bij een gaasfilter wel worden opgevangen. Je hoeft je echter niet ongerust te maken, de ‘dodelijke’ zandkorrel wordt echt wel onderschept.
Hoewel het in de praktijk misschien wel mogelijk is 100.000 km door te rijden met een filter, zonder merk- en meetbare gevolgen, is het beter het filter wat vaker schoon te maken. Een foam-filter zou je bij elke derde grote beurt kunnen schoonmaken, een gaasfilter bij twee beurten. Op die manier weet je altijd zeker dat je filter in goede conditie verkeert. Dat is niet alleen gunstig voor het vermogen, maar ook voor het brandstofverbruik. Dat kan namelijk met een dichtgekoekt filter wel met tien tot twintig procent oplopen. Dat krijg je ervan met ‘ademnood’.
